TITEL : “Optimizing the ambiance during mealtimes in Dutch nursing homes.”

AUTEUR(S) : Kristel Nijs, Proefschrift Wageningen University, 2006.

Dit onderzoek is opgezet met als doel de voedingsstatus en de kwaliteit van leven van verpleeghuisbewoners te verbeteren door de ambiance tijdens de maaltijden in Nederlandse verpleeghuizen te optimaliseren.

Eerst is de onderzoeker op zoek gegaan naar succesvol geïmplementeerde maaltijdprojecten in verpleeghuizen en heeft de bijbehorende bevorderende en remmende factoren geïnventariseerd. Een van de succesvolle maaltijdprojecten bleek het 'Huiskamer Ambiance Project'. Dit project werd vervolgens geïmplementeerd in vijf enthousiaste verpleeghuizen. Daar deden 178 bewoners zes maanden lang mee aan het onderzoek. Per verpleeghuis waren er twee groepen: de controlegroep en de interventiegroep.

De resultaten van de inventarisatie geven aan dat er drie verschillende soorten maaltijdprojecten zijn: een restaurant openen, koken op de afdeling, en een huiskamerambiance project. Alledrie de projectvormen beïnvloeden de maaltijdambiance positief. Ze werden zowel door de bewoners, het management als het personeel als succesvol ervaren. Goede medewerking en motivatie van het personeel, voldoende ruimte en management ondersteuning werden aangeduid als bevorderende factoren. Belemmerende factoren waren echter afwezigheid van motivatie en medewerking van het personeel, onvoldoende financiën en personeelstekort. Op basis van de resultaten van dit onderzoek is het huiskamerambiance model ingevoerd in vijf verpleeghuizen. Gedurende zes maanden werden de maaltijden uitgeserveerd in dekschalen met behoud van menukeuze. Dit betekent dat er voor alle maaltijdcomponenten keuze was uit twee soorten. De maaltijd werd door de bewoners genuttigd in de gemeenschappelijke zitkamer, waardoor voor iedereen de maaltijd op hetzelfde moment begint en eindigt. De tafels werden volledig gedekt met tafellakens, servetten, volledig bestek, glazen en porseleinen servies. Aan het verzorgende personeel werd gevraagd om bij de bewoners aan tafel te gaan zitten en zo weinig mogelijk rond te lopen tijdens de maaltijd. Ook werden alle nevenactiviteiten tijdens de maaltijd geweerd, zoals het uitdelen van medicatie, schoonmaakactiviteiten en de ronde van de arts. Na de interventie periode van 6 maanden kon worden aangetoond dat het Ambiance project een daling van de levenskwaliteit, fijne motoriek en gewicht van de bewoners tegenging. Daarnaast had het project een positief effect op de voedselinname, verklaard vanuit een lichte stijging van alle voedingsmiddelen. Het project had een positieve invloed op zowel de broodmaaltijd als de warme maaltijd, maar niet op het ontbijt. Het percentage bewoners met ondervoeding in de interventieafdeling daalde. Het verzorgende personeel van de interventieafdeling gaf aan dat ze tevreden waren met de invoering van het Ambiance project en dat hun werkdruk in het algemeen niet is gestegen. Op basis van deze resultaten kan worden geconcludeerd dat het Ambiance project de kwaliteit van leven en de voedingsstatus van verpleeghuisbewoners verbetert zonder een toename in werkdruk van het verzorgende personeel. Daarom bevelen wij aan om het dienblad met de geproportioneerde maaltijd te vervangen met het huiskamerambiance model.

Voor meer informatie en vragen: Kristel.Nijs@zrt.nl