TITEL : “A systematic review of communication strategies for people with dementia in residential and nursing homes.”

AUTEUR(S) : E. Vasse, M. Vernooij-Dassen, A. Spijker, M. Olde Rikkert en R. Koopmans. Radboud Universiteit Nijmegen, Alzheimercentrum Nijmegen. 2010.

Bij mensen met dementie gaat het verbale vermogen om zich te uiten achteruit. Op het moment dat hierdoor hun behoeften niet herkend worden, kan dit leiden tot gedragsproblemen. Voor zorgmedewerkers is het een uitdaging om goed met hen te blijven communiceren. Goede communicatie is noodzakelijk voor het verlenen van goede zorg. Dit onderzoek geeft een overzicht van studies die zijn verricht naar de effecten van interventies gericht op de communicatie tussen bewoners in een verzorgings- of verpleeghuis met dementie en de medewerkers. Daarnaast is gekeken naar het effect van deze interventies op gedragsproblemen van bewoners.

Er is systematisch literatuuronderzoek verricht naar gecontroleerde interventies om communicatie met de bewoners te verbeteren. 22 onderzoeken naar 19 interventies voldeden aan de selectiecriteria en zijn geanalyseerd.  

Om goede zorg te kunnen geven en in de wensen en behoeften van bewoners met dementie te kunnen voorzien, is het van belang dat goede communicatie tussen de bewoner en de medewerker wordt vergemakkelijkt en aangemoedigd. Interventies kunnen helpen om een medewerker bewust te maken van de signalen die een bewoner geeft en hoe ze daarop kunnen reageren.
In deze studie zijn twee typen interventies onderscheiden. Ten eerste gestructureerde sessies op een vast moment voor bewoners, uitgevoerd door een getrainde professional of medewerker, zoals bijvoorbeeld een 'groepsvalidatietherapie' en activiteitenbegeleiding. Ten tweede een interventie die de medewerkers methoden aanleert om communicatietechnieken in te zetten in de dagelijkse zorg en activiteiten in één op één contact. Voor de communicatie blijkt het eerste type interventie het meest effectief als het wordt toegepast bij een enkelvoudige taak, zoals bijvoorbeeld een levensboeksessie. Ook het tweede type interventie, waarin de zorgmedewerkers communicatietechnieken inzetten bij één op één contact, blijken positieve effecten te geven. De bewoners zijn positiever, nemen meer deel aan interactie en voelen zich beter. Ook zijn er duidelijke positieve effecten aangetoond bij de medewerkers zelf. Het is wel van belang dat de communicatietraining die zorgmedewerkers ontvangen regelmatig wordt herhaald, dat er genoeg ruimte is voor feedback en begeleiding en interactie.
In de onderzoeken zijn de effecten van de interventies op gedragsproblemen erg wisselend. Bij enkele is er een duidelijke verbetering zichtbaar, maar bij het grootste deel niet. De opzet en uitvoering van de onderzoeken was te verschillend om hier conclusies uit te kunnen trekken.

Voor meer informatie en vragen: M.Vernooij-Dassen@iq.umcn.nl