Veel mensen weten niet dat mensen met dementie nog goed in staat zijn om nieuwe dingen te leren. Verschillende onderzoekers hebben ondertussen aangetoond dat dit wel het geval is. Omdat de hersenen minder goed functioneren, gaat dit leren langzamer en anders, maar het is niet onmogelijk. Door gebruik te maken van het lerend vermogen van mensen met dementie, kunnen hele positieve resultaten worden bereikt:
- de kwaliteit van leven van zowel de betrokkene met dementie als die van de familie en zorgverleners, kan sterk toenemen.
- betrokkenen kunnen langer zelfstandig functioneren, leren met hulpmiddelen om te gaan, actiever worden,
- ook gedrag kan worden aan- en afgeleerd.
Er zijn verschillende vormen van leren die bij mensen met dementie kunnen worden ingezet:
De belangrijkste zijn:
- Foutloos leren
- Emotieleren
- Associatieleren
- Operant leren (beolen en straffen)
Belangrijke aandachtspunten zijn bij alle leervormen: goede sfeer bewaken, complimenteren, consequent zijn, helodere doelen stellen. Goede observaties zijn de basis van ieder leerproces. De ene leervorm is veel arbeidsintensiever dan de andere. Ook zijn leervormen combineerbaar. Als het lukt, is er ook weer tijd en kwaliteit mee gewonnen.
Om dit lerend vermogen te gaan gebruiken, is de rol van hun begeleiders (familie, en beroepskrachten) cruciaal. Betrokkeneheeft sturing nodig van zijn vaste omgeving. Voor de omgeving zal het ook zoeken zijn wat al dan niet werkt bij de betrokkene; ieder mens is natuurlijk uniek en de dementie ontwikkelt zich ook bij iedereen anders.
Het is belangrijk om u te realiseren dat het lerend vermogen er altijd is, zowel bij beginnende als gevorderde dementie. Ook als een begeleider hier niet bewust mee bezig is, wordt toch geleerd. Dit is één van de redenen waarom bijvoorbeeld hospitalisatie na de eerste weken opname in een verpleeghuis volop aan de orde is. Bewoners leren veel dingen die zij vlak voor opname nog zelf deden snel af, doordat zorgverleners (onbewust) teveel overnemen...
Over het lerend vermogen van mensen met dementie zijn wereldwijd honderden onderzoeken gedaan. In deze rubriek treft u een aantal onderzoeken. In Nederland vindt het onderzoek naar het lerend vermogen van mensen met dementie vooral plaats bij de Radboud Universiteit en Nijmegen en bij de Haagse Hogeschool. Bij zorginnovatiebureau DAZ is veel ervaring met projecten waarin een beroep wordt gedaan op het lerend vermogen. Ook geven zij veel trainingen over dit lerende vermogen.
Bij uitgeverij Kosmos is het boek '(Op)nieuw geleerd, oud gedaan' verschenen, over het lerend vermogen van mensen met dementie. Dit boek bevat 100 pagina's met uitleg over het lerend vermogen, maar ook 67 praktijkverhalen. Het boek is geschreven door Ruud Dirkse, Irmgard van Dixhoorn, Frans. Hoogeveen en Roy Kessels. Het boek kan u hier bestellen.