onderzoeken ::: eten en drinken ::: onderzoek
Over dementie en eten in de praktijk van de ouderenzorg

TITEL : “Met aandacht. Over dementie en eten in de praktijk van de ouderenzorg.”

AUTEUR(S) : D. Martini, Universiteit van Amsterdam, Medische antropologie en sociologie. 2010.

Samenvatting

Deze scriptie benadrukt het belang van etnografisch onderzoek voor het verbeteren van zorg. Willen antropologen een bijdrage leveren aan de verbetering van zorg, dan vraagt dit om een vorm van antropologie die contrasten, fricties en dilemma’s binnen een praktijk blootlegt. De dilemma’s die bestaan in de zorg rondom eten en drinken in verschillende zorginstellingen voor dementerende ouderen laten zien dat zorg verschillende soorten goed omvat en dat goede zorg lastig te vangen is in algemene richtlijnen en protocollen. Goede zorg wordt zichtbaar in het dagelijks leven op een zorgafdeling. Het meten van kwaliteit van zorg van buitenaf is niet effectief. Het zijn de successen, spanningen en fricties op de afdeling zelf die gearticuleerd moeten worden zodat ze beschikbaar worden voor reflectie. Mensen die werken in de zorg zitten vol goede ideeën, zijn creatief, vindingrijk en verlenen zorg vanuit een ideaal en het is belangrijk om hen een stem te geven in de verbetering van zorg.

Aanpak

Er is een etnografisch onderzoek gedaan, door mee te lopen in verschillende zorginstellingen, observaties en gesprekken met bewoners, verzorgenden, vrijwilligers, voedingsassistenten, koks en managers.

Conclusies

Het gedrag van iemand met dementie is sterk afhankelijk van bijvoorbeeld de inrichting van zorg en de bejegening door anderen. Het definiëren van goede zorg is complex omdat zorg verschillende soorten goed omvat. Het vraagt om gevoeligheid voor elke bewoner in verschillende situaties. Goed eten bevat vele idealen die zichtbaar worden in de zorg rondom eten. Hygiëne is belangrijk, de voedingsstoffen, maar eten kan ook structuur bieden en natuurlijk lekker en plezierig zijn. Deze verschillende idealen bestaan in de praktijk naast elkaar. Ze vullen elkaar aan, of zorgen voor dilemma's waar medewerkers in de zorg steeds een balans in zoeken. Soms betekent het volledig overnemen, soms juist stimuleren en activeren of het accepteren van een naderend einde. In deze situaties liggen respect en verwaarlozing naast elkaar en zijn niet algemene regels, maar juist gedetailleerde beschrijvingen nuttig om zorg te kunnen verbeteren.
Mensen die werken in de zorg zitten vaak vol goede ideeën, zijn creatief, vindingrijk en verlenen zorg vanuit een ideaal. Een etnografie van zorg kan deze idealen, maar ook spanningen en dilemma's aan het licht brengen en ons veel leren over de dagelijkse praktijk, de inzet van de medewerkers, vindingrijke oplossingen en mogelijke verbeteringen.

Onderzoeken
Eten en drinken
Over dementie en eten in de praktijk van de ouderenzorg

Voor het officiële onderzoeksrapport, klik hier

Voor de Paul Cremers lezing van Annemarie Mol over dagelijks eten in de zorg, klik hier

In de webwinkel van Vilans is het mooie boekje 'Elke maaltijd weer een feest!' te bestellen: webwinkelvilans.nl

Voor het artikel 'Kleinschalig koken in Amsterdam-Osdorp, Bekentenissen van een aspirant-kok' uit Denkbeeld, geschreven door F. Pol, kijk hier

Voor een artikel van R. Dirkse over zelf koken in de dementiezorg in TvV, kijk hier

Voor een artikel van F. Pol in Denkbeeld, 'Haute Cuisine voor mensen met dementie, kleinschalig koken op het Vlaamse land', kijk hier