Euthanasie

In Nederland is, onder specifieke voorwaarden, euthanasie mogelijk bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Ook bij dementie is het onder bepaalde voorwaarden toegestaan. Alle zaken waarbij euthanasie wordt toegepast moeten voorgelegd worden aan de Regionale toetsingscommissie. Tot nu toe is het bij mensen met dementie voornamelijk in het beginstadium goedgekeurd, slechts eenmaal bij iemand in een gevorderd stadium. De ingewikkelde discussie wordt volop gevoerd. De wettelijke mogelijkheid voor euthanasie op basis van een schriftelijke wilsverklaring bij gevorderde dementie is er op zich wel. Artsen vinden het alleen in de praktijk erg moeilijk om vast te stellen of er sprake is van ondraaglijk lijden van de persoon met dementie, één van de voorwaarden waar aan moet worden voldaan. Mensen kunnen een schriftelijke wilsverklaring opstellen over medische behandelingen aan het levenseinde, daarvan is de meest bekende en meest ingevulde een euthanasieverklaring. De meerderheid van de mensen met een euthanasieverklaring geeft op het moment van invullen aan dat ze euthanasie willen als ze dement worden. Veel van hen doen dit omdat ze zelf van dichtbij ervaring hadden met iemand met dementie. Over de toepasbaarheid van een schriftelijke euthanasieverklaring bij dementie zijn de meningen echter zeer verdeeld en is ook veel onduidelijkheid. Zoals hierboven beschreven is er vooral onduidelijkheid over hoe bepaalde voorwaarden vast te stellen zijn bij iemand die wilsonbekwaam wordt geacht, zoals iemand met gevorderde dementie. Daarnaast blijkt ook uit onderzoek (zoals van de Boer et al, 2009) dat betrokkenen met dementie en hun naasten zich aanpassen aan de steeds veranderende situatie en de achteruitgang, om te kunnen omgaan met de ziekte en de gevolgen daarvan. Hierdoor verandert vaak hun eigen beeld van dementie ook mee. Dit kan er ook toe leiden dat hun huidige mening over euthanasie contrasteert met hun eerder ervaren angsten en wensen en hun geformuleerde verklaring. De onderzoeken in deze subrubriek gaan in op verschillende aspecten van euthanasie bij dementie. Daarnaast is onderzocht hoe een schriftelijke wilsverklaring als hulpmiddel kan dienen om in een vroeg stadium van de dementie, het gesprek aan te gaan over kwaliteit van leven, waarden en wensen met betrekking tot (toekomstige) zorg en begeleiding.